9 stycznia 2019 r. Europejski Urząd Nadzoru Bankowego (EBA) wydał raport nt. kryptoaktywów, w tym w szczególności kryptowalut.
Za kryptoaktywa uznał:
- oparte o kryptografię, technologię rejestrów rozproszonych lub też inną podobną technologię,
- nie gwarantowane i nie wydawane przez banki centralne (a zatem nie pieniądze),
- używane na potrzeby wymiany, inwestycji (np. ICO) lub dostępu do określonych dóbr lub usług (utility tokens).
W raporcie omówiono stosowanie przepisów unijnych dyrektyw do kryptoaktywów, w tym: AMLD (pranie pieniędzy i finansowanie terroryzmu), CRD/CRR (Rozporządzenie (CRR) oraz Dyrektywa (CRD IV) ws. wymogów kapitałowych), EMD2 (dyrektywa o pieniądzu elektronicznym) and PSD2 (dyrektywa w sprawie usług płatniczych).
EMD2 – Czy kryptowaluty są pieniądzem elektronicznym?
W opinii EBA, aby kryptoaktywa podpadały pod zapisy dyrektywy EMD2 aktywa te musiałyby spełniać definicję pieniądza elektronicznego, o którym mowa w art. 2 pkt 2 dyrektywy:
„pieniądz elektroniczny” oznacza wartość pieniężną przechowywaną elektronicznie, w tym magnetycznie, stanowiącą prawo do roszczenia wobec emitenta, która jest emitowana w zamian za środki pieniężne w celu dokonywania transakcji płatniczych określonych w art. 4 pkt 5 dyrektywy 2007/64/WE (aut. PSD2) i akceptowana przez osoby fizyczne lub prawne inne niż emitent pieniądza elektronicznego.
W raporcie zaprezentowano 2 przykłady, w których zdaniem EBA można by uznać, że dane kryptoaktywo spełnia w/w definicję, a zatem muszą wydająca je instytucja musi spełnić pozostałe wymogi dotyczące prowadzenia działalności przez instytucje pieniądza elektronicznego, o których mowa w tytule II dyrektywy EMD2.
Company A wishes to create a Blockchain-based payment network. The network is open meaning that both merchants and consumers can participate. Company A explains that it intends to issue a token which is intended to be the means of payment in the network. The token is issued on the receipt of fiat currency and is pegged to the given currency (e.g. EUR 1 to 1 token). The token can be redeemed at any time. The actual payment on this network is the underlying claim against Company A or the right to get the claim redeemed.
In the assessment of the competent authority the token:
- is electronically stored (using magnetic chips or single electronic servers, or on DLT);
- has monetary value;
- represents a claim on the issuer;
- is issued on receipt of funds;
- is issued for the purpose of making payment transactions;
- is accepted by persons other than the issuer.
Therefore, in the assessment of the competent authority, Company A’s proposed token satisfies the definition of ‘electronic money’ under the EMD2. Consequently the issuance of Company A’s proposed token would require, in the assessment of the competent authority, an authorisation of Company A as an electronic money institution (unless a relevant exemption is available).
Company B looks to create an e-money platform based on DLT that uses ‘smart contracts’ to transfer donations to a charity. Upon receipt of the fiat donations in a segregated bank account at a financial institution, the firm creates a token representing exactly the received amount. This token is thendeposited in the donor’s wallet, ready to be pledged to a specific charity or redeemed at par value. Instead of an instant transfer from the donor to the charity, the tokens are only released to the charity(via the use of ‘smart contracts’) once pre-agreed conditions are met by the charity and validated by an independent third party. The charity would then receive tokens that could be redeemed at the issuer (in this case Company B), at par value upon request, effectively resulting in a fiat fund wire transfer to the charity via traditional payment rails. This network would be accessible only by verified users. The tokens are not openly tradable on secondary markets. This token satisfies the criteria of e-money as set out in the EMD2.
A zatem zdaniem EBA, po spełnieniu w/w kryteriów, kryptoaktywa mogą zostać uznane za pieniądz elektroniczny (np. Bitcoin, Ethereum), wobec czego zastosowanie do nich znajdą postanowienia dyrektywy EMD2.
PSD2 – Czy kryptoaktywa są pieniądzem?
Zgodnie z dyrektywą PSD2 za środki pieniężne uznaje się banknoty i monety, zapisy księgowe lub pieniądz elektroniczny zgodnie z definicją z dyrektywy EMD2 (o której powyżej). Kryptoaktywa nie spełniają tej definicji. Jednakże, jeśli dany podmiot, używając technologii DLT, świadczyć będzie usługę płatniczą, o której mowa w Załączniku nr I do dyrektywy, tj:
- Usługi umożliwiające złożenie gotówki na rachunku płatniczym oraz wszelkie działania niezbędne do prowadzenia rachunku płatniczego.
- Usługi umożliwiające wypłatę gotówki z rachunku płatniczego oraz wszelkie działania niezbędne do prowadzenia rachunku płatniczego.
- Realizacja transakcji płatniczych, w tym transfery środków pieniężnych na rachunek płatniczy u dostawcy usług płatniczych użytkownika lub u innego dostawcy usług płatniczych: realizacja poleceń zapłaty, w tym jednorazowych poleceń zapłaty;
realizacja transakcji płatniczych przy użyciu karty płatniczej lub podobnego urządzenia; realizacja poleceń przelewu, w tym zleceń stałych. - Realizacja transakcji płatniczych, jeżeli środki pieniężne mają pokrycie w linii kredytowej przyznanej użytkownikowi usług płatniczych, o których mowa w pkt 3 powyżej.
- Wydawanie instrumentów płatniczych lub usługi acquiringu transakcji płatniczych.
- Usługi przekazu pieniężnego.
- Usługi inicjowania płatności.
- Usługi dostępu do informacji o rachunku.
przy użyciu kryptoaktywa, które jest pieniądzem elektronicznym, to taka działalność wymagać będzie spełnienia postanowień dyrektywy PSD2 o rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2018/389 z dnia 27 listopada 2017 r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2366 w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych dotyczących silnego uwierzytelniania klienta i wspólnych i bezpiecznych otwartych standardów komunikacji, a w Polsce także wymogów stawianych przez ustawę o uslugach płatniczych.
Kryptowaluty, a AML
W lipcu 2018 roku w polskiej ustawie o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu pojawiła się definicja waluty wirtualnej, co oznacza włączenie kryptowalut do systemu AML.
Nałożyło to nowe obowiązki związane z wdrażaniem rozwiązań bezpieczeństwa służących do wykrywania mechanizmów prania brudnych pieniędzy oraz obowiązek raportowania do regulatora w podmiotach takich jak giełdy kryptowalut. Być może dlatego większość z giełd “przeprowadziła” się za granice kraju?
Brak regulacji na poziomie UE
Powyższe prowadzi do wniosku, że jeśli kryptoaktywo nie zostanie uznane za pieniądz elektroniczny, lub za instrument finansowy (o czym w następnym wpisie), to na poziomie UE nie istnieje jeszcze prawo stanowiące o wymogach stosowanych dla tego rodzaju usług o charakterze finansowym. Budzi to niepokój ze strony unijnych organów nadzoru chociażby z uwagi na brak wiedzy na temat pełnego spektrum ryzyk, wynikających z działalności w nieuregulowanym środowisku kryptoaktywów, szczególnie do konsumentów.
W związku z powyższym EBA zwróciła się Komisji Europejskiej o kompleksowe działania i analizę potrzeb regulacji tego sektora…
W następnym wpisie znajdziesz informacje o tym, czy kryptowaluty mogą zostać uznane za instrument finansowy w rozumieniu dyrektywy MIFID II.
Przeanalizuję tam treść poradnika ESMA (Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych), w którym urząd wskazał kierunki potencjalnej regulacji rynku kryptotechnologi (ICO, kryptowaluty) w Unii Europejskiej.
