Koronawirus – nowe przepisy kryzysowe

Specustawa koronawirusowa

Od 8 marca 2020 r. obowiązuje w Polsce tzw. specustawa koronawirusowa (ustawa z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych).

Poza wskazanymi przepisami sytuację zw. z epidemią reguluje ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. 2008 Nr 234 poz. 1570). Na jej podstawie ogłaszając stan zagrożenia epidemicznego lub stan epidemii, minister właściwy do spraw zdrowia może ustanowić:

  1. czasowe ograniczenie określonego sposobu przemieszczania się,
  2. czasowe ograniczenie lub zakaz obrotu i używania określonych przedmiotów lubproduktów spożywczych,
  3. czasowe ograniczenie funkcjonowania określonych instytucji lub zakładów pracy,
  4. zakaz organizowania widowisk i innych zgromadzeń ludności,
  5. obowiązek wykonania określonych zabiegów sanitarnych, jeżeli wykonanie ich wiąże się z funkcjonowaniem określonych obiektów produkcyjnych, usługowych, handlowych lub innych obiektów,
  6. nakaz udostępnienia nieruchomości, lokali, terenów i dostarczenia środkówtransportu do działań przeciwepidemicznych przewidzianych planami przeciwepidemicznymi,
  7. obowiązek przeprowadzenia szczepień ochronnych oraz grupy osób podlegające tym szczepieniom, rodzaj przeprowadzanych szczepień ochronnych.

W Polsce 13 marca 2020 r. na podstawie  art. 46 ust. 2 i 4 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2019 r. poz. 1239 i 1495 oraz z 2020 r. poz. 284, 322 i 374) w drodze rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego wprowadzono od dnia 14 marca 2020 r. do odwołania stan zagrożenia epidemicznego w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2.

Zaledwie tydzień później, w dniu 20 marca 2020 r. wprowadzono w Polsce stan epidemii mocą rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii. W dniu 24 marca 2020 r. wprowadzono poprzez zmianę tego rozporządzenia i nałożone dodatkowe ograniczenia w przemieszczaniu się.

Wszystko co w ostatnich dniach wydarza się w naszej sferze prywatnej podparte jest odpowiednimi przepisami prawa. Warto dowiedzieć się jakie środki i na jakiej podstawie mogą być w najbliższym czasie zastosowane.

Poniżej znajdziecie listę przepisów, które już zastosowano i które mogliście odczuć na własnej skórze:

  1. Praca zdalna – zgodnie z art. 3 specustawy “W celu przeciwdziałania COVID-19 pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie, przez czas oznaczony, pracy określonej w umowie o pracę, poza miejscem jej stałego wykonywania”. – przepis utraci moc 5 września 2020 r.
  2. Zamknięcie uczelni wyższych – zgodnie z art. 29 pkt 1 specustawy “W przypadkach uzasadnionych nadzwyczajnymi okolicznościami zagrażającymi życiu lub zdrowiu członków wspólnoty uczelni minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki, w drodze rozporządzenia, może czasowo ograniczyć lub czasowo zawiesić funkcjonowanie uczelni na obszarze kraju lub jego części, uwzględniając stopień zagrożenia na danym obszarze”.
  3. Zamknięcie szkół i innych jednostek oświaty – zgodnie z art. 28 specustawy “W przypadkach uzasadnionych nadzwyczajnymi okolicznościami zagrażającymi życiu lub zdrowiu dzieci i młodzieży minister właściwy do spraw oświaty i wychowania, w drodze rozporządzenia, może czasowo ograniczyć lub czasowo zawiesić funkcjonowanie jednostek systemu oświaty na obszarze kraju lub jego części, uwzględniając stopień zagrożenia na danym obszarze”.
  4. zasiłek na opiekę nad dzieckiem do 8 lat – zgodnie z art. 4 specustawy “W przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły do których uczęszcza dziecko, z powodu COVID-19, ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy za okres nie dłuższy niż 14 dni”.
  5. zamknięte kina, muzea, teatry i inne instytucje kultury – zgodnie z art. 11 ust. 2 specustawy “Prezes Rady Ministrów, na wniosek wojewody, po poinformowaniu ministra właściwego do spraw gospodarki może, w związku z przeciwdziałaniem COVID-19, wydawać polecenia obowiązujące inne, niż wymienione w ust. 1, osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej oraz przedsiębiorców. Polecenia są wydawane w drodze decyzji administracyjnej, podlegają one natychmiastowemu wykonaniu z chwilą ich doręczenia lub ogłoszenia oraz nie wymagają uzasadnienia”.
  6. przymusowa 14 – dniowa kwarantanna dla Polaków wracających z zagranicy liczona od dnia następującego po przekroczeniu tej granicy – Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 marca 2020 r. sprawie wykazu chorób powodujących powstanie obowiązku kwarantanny lub nadzoru epidemiologicznego oraz okresu obowiązkowej kwarantanny lub nadzoru epidemiologicznego, UWAGA: przepis obowiązuje od 27 marca br. każdego, także osoby pracujące w krajach sąsiednich!
  7. obowiązek hospitalizacji osób zakażonych koronawirusem (po zmianie z dnia 16.03. obowiązkowej hospitalizacji podlegają osoby, u których stwierdzono zakażenie lub chorobę zakaźną wywołane wirusem  SARS-CoV-2 oraz które, zgodnie z decyzją lekarza, nie mogą być leczone w ramach izolacji w warunkach domowych) – Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 marca 2020 r. w sprawie wykazu chorób powodujących powstanie obowiązku hospitalizacji,
  8. ograniczenie zgromadzeń powyżej 50 osób (w tym religijnych, ale też prywatnych), a w okresie od 25.03.-11.04 w ogóle jakichkolwiek zgromadzeń – ograniczenia nie stosuje się do spotkań i zebrań związanych z wykonywaniem czynności zawodowych lub zadań służbowych, lub pozarolniczej działalności gospodarczej, lub prowadzeniem działalności rolniczej lub prac w gospodarstwie rolnym – rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 i 24 marca br.
  9. ograniczenie do 5 liczby uczestników nabożeństwa, oprócz osób sprawujących kult religijny lub osób zatrudnionych przez zakład pogrzebowy w przypadku pogrzebu – w okresie od dnia 25 marca 2020 r. do dnia 11 kwietnia 2020 r. – rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 marca 2020 r.
  10. zamknięcie galerii handlowych (poza sklepami spożywczymi, aptekami i drogeriami); zawieszenie działalności restauracji, kawiarni, kasyn, pubów, kasyn, etc. (możliwa opcja „na wynos” lub „na dowóz”); wstrzymanie zagranicznych połączeń lotniczych i kolejowych (poza czarterami, którymi Polacy będą wracali do kraju);
  11. Polacy i cudzoziemcy wracający do pracy do Polski będą poddani 14-dniowej kwarantannie, pozostali cudzoziemcy mają zakaz wjazdu do kraju; pełne przywrócenie granic, strzeżonych przez straż graniczną i wojsko, przekraczanie granic możliwe tylko na wyznaczonych przejściach – rozporządzenie Ministra Zdrowia z 13 marca 2020 r. ws. ogłoszenia na terenie Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego;
  12. W okresie od dnia 15 marca 2020 r. do odwołania wstrzymano przemieszczanie się pasażerów w transporcie kolejowym wykonywanym z przekroczeniem granicy Rzeczypospolitej Polskiej – j.w.
  13. zakończenie kwalifikacji wojskowej na 2020 r. – Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Ministra Obrony Narodowej z dnia 12 marca 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie przeprowadzenia kwalifikacji wojskowej w 2020 r.

NOWE OBOSTRZENIA od 25 marca 2020 r. do 11 kwietnia 2020 r.

Przemieszczanie się

W okresie od dnia 25 marca 2020 r. do dnia 11 kwietnia 2020 r. zakazuje się na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej przemieszczania się osób przebywających na tym obszarze, z wyjątkiem przemieszczania się danej osoby w celu:

1)  wykonywania czynności zawodowych lub zadań służbowych, lub pozarolniczej działalności gospodarczej, lub prowadzenia działalności rolniczej lub prac w gospodarstwie rolnym, oraz zakupu towarów i usług z tym zwią- zanych;

2)  zaspokajania niezbędnych potrzeb związanych z bieżącymi sprawami życia codziennego, w tym uzyskania opieki zdrowotnej lub psychologicznej, tej osoby, osoby jej najbliższej w rozumieniu art. 115 § 11 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. z 2019 r. poz. 1950 i 2128), a jeżeli osoba przemieszczająca się pozo- staje we wspólnym pożyciu z inną osobą – także osoby najbliższej osobie pozostającej we wspólnym pożyciu, oraz zakupu towarów i usług z tym związanych;

3)  wykonywania ochotniczo i bez wynagrodzenia świadczeń na rzecz przeciwdziałania skutkom COVID-19, w tym w ramach wolontariatu;

4)  sprawowania lub uczestniczenia w sprawowaniu kultu religijnego, w tym czynności lub obrzędów religijnych.

W przypadku, gdy przemieszczanie się następuje:

  1. pieszo – jednocześnie mogą się poruszać dwie osoby w odległości nie mniejszej niż 1,5 m od siebie (nie ma zastosowania do rodzin);
  2. środkami publicznego transportu zbiorowego – środkiem tym można przewozić, w tym samym czasie, nie więcej osób, niż wynosi połowa miejsc siedzących.

Obowiązkowa kwarantanna

Od dnia 27 marca br. (w piątek o północy), w związku z wejściem w życie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 24 marca br. wprowadzone zostaną kolejne ograniczenia w przekraczaniu granicy państwowej. Dotyczyć one będą osób, które mieszkają w Polsce bądź w kraju sąsiednim, ale pracują na co dzień w drugim kraju i do tej pory przekraczały granicę regularnie. 14-dniową obowiązkową kwarantanną objęte będą również osoby przekraczające granice na co dzień pracujące w państwie sąsiednim. 

W artykule na stronie mojej kancelarii dowiesz się więcej o sytuacji pracowników i pracodawców w związku z epidemią koronawirusa. W najnowszym wpisie piszę o pakiecie osłonowym dla małych i średnich przedsiębiorstw i uprawnieniach pracodawców w zw. z kierowaniem pracowników do pracy zdalnej.

Artykuł będę w miarę możliwości update’ować.

Pamiętaj, że zgodnie z art. 161 § 2 i 3 kodeksu karnego za świadome narażenie innej osoby na zarażenie się koronawirusem (gdy wie się, że jest się chorym) grozi odpowiedzialność karna! Przykład? Ucieczka ze szpitala, po pozytywnym zdiagnozowani obecności wirusa COVID-19.

Kto, wiedząc, że jest dotknięty chorobą weneryczną lub zakaźną, ciężką chorobą nieuleczalną lub realnie zagrażającą życiu, naraża bezpośrednio inną osobę na zarażenie taką chorobą, 
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5
§ 3. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 2 naraża na zarażenie wiele osób
podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. 

Po nowelizacji wprowadzonej ustawą o zmianie ustawy Covid 19 z dnia 31.03.2020 r. za zachowanie takie grozi więc wyższa kara niż dotychczas. Dotychczas przewidywano alternatywę sankcji w postaci grzywny, kar ograniczenia oraz pozbawienia wolności do roku.

Jak widać do art. 161 k.k. wprowadzono również nowy typ kwalifikowany (§ 3) w przypadku narażenia na zakażenie wielu osób z zagrożeniem sankcją od roku do 10 lat pozbawienia wolności.

Przestępstwo z art. 161 §3 k.k. ścigane jest z urzędu, pozostałe (§ 1 i 2) tak jak dotychczas – na wniosek pokrzywdzonego.